DNS چیست و چرا ستون فقرات اینترنت محسوب می‌شود؟

هر بار که نام سایتی مثل google.com یا hooshmandlearn.ir را در مرورگر خود وارد می‌کنیم، در پس‌زمینه یک فرآیند حیاتی و بسیار سریع رخ می‌دهد که اگر وجود نداشت، اینترنت به شکلی که امروز می‌شناسیم عملاً غیرقابل استفاده بود. این فرآیند توسط سرویسی به نام DNS یا Domain Name System انجام می‌شود.

DNS مانند دفترچه تلفن اینترنت عمل می‌کند. همان‌طور که برای تماس با افراد به جای حفظ کردن شماره‌ها، نام ذخیره می‌کنیم، اینترنت نیز به جای آدرس‌های عددی پیچیده (IP Addressها) از نام‌های دامنه قابل فهم برای انسان استفاده می‌کند و DNS مسئول تبدیل این نام‌ها به آدرس عددی واقعی سرورهاست.

در این مقاله به زبان ساده ولی حرفه‌ای بررسی می‌کنیم DNS چیست، چگونه کار می‌کند، چه ساختاری دارد، چه انواع رکوردهایی دارد و چرا امنیت آن بسیار مهم است .

DNS دقیقاً چیست؟

DNS مخفف Domain Name System است و یک سیستم توزیع‌شده و سلسله‌مراتبی برای ترجمه نام دامنه‌ها به آدرس IP محسوب می‌شود.

مثال ساده:
وقتی در مرورگر می‌نویسید:

 

				
					www.example.com

کامپیوتر شما به طور خودکار از DNS می‌پرسد:

آدرس IP مربوط به این دامنه چیست؟

و DNS در پاسخ چیزی شبیه به این برمی‌گرداند:

				
					93.184.216.34

اکنون مرورگر می‌توانند با سرور مقصد ارتباط برقرار کند.

چرا DNS این‌قدر حیاتی است؟

اگر DNS از کار بیفتد:

  1. سایت‌ها بارگذاری نمی‌شوند.

  2. ایمیل‌ها ارسال یا دریافت نمی‌شوند.

  3. سرویس‌ها قطع می‌شوند.

  4. APIها از کار می‌افتند.

  5. اپلیکیشن‌ها ارتباط‌شان را از دست می‌دهند.

به همین دلیل است که DNS یکی از زیرساخت‌های اصلی اینترنت محسوب می‌شود.

DNS چگونه کار می‌کند؟ (با یک مثال واقعی)

فرض کنیم شما وارد این آدرس می‌شوید:

 
				
					www.wikipedia.org

مراحل به زبان ساده:

1. بررسی کش محلی

کامپیوتر شما ابتدا بررسی می‌کند آیا قبلاً این دامنه را تبدیل کرده یا نه. اگر وجود داشته باشد، پاسخ آماده است.

2. پرسش از DNS Resolver

اگر پاسخ موجود نبود، سیستم درخواست را به DNS سرور ارائه‌دهنده اینترنت شما ارسال می‌کند (ISP DNS).

3. مراجعه به Root Server

DNS Resolver از سرورهای ریشه (Root Servers) می‌پرسد:
این دامنه به کدام سرور سطح بالا تعلق دارد؟

4. مراجعه به TLD Server

سرور ریشه پاسخ می‌دهد:
این دامنه زیرمجموعه‌ی .org است. به سرور TLD مربوطه مراجعه کن.

5. مراجعه به Authoritative Server

در این مرحله درخواست به سرور اصلی دامنه wikipedia.org می‌رسد.

6. دریافت IP Address

سرور نهایی پاسخ می‌دهد:
آدرس IP این دامنه این است.

7. ذخیره در کش و اتصال

پاسخ ذخیره می‌شود و مرورگر به سرور متصل می‌شود.

تمام این فرآیند معمولاً کمتر از یک ثانیه طول می‌کشد.

ساختار سلسله‌مراتبی DNS

DNSدارای ساختار درختی (Hierarchical) است:

 

				
					Root (.)
└── TLD (.com, .org, .ir, .net)
└── Domain (example.com)
└── Subdomain (www.example.com)

هر سطح از DNS به سطح بالاتر خود متکی است.

انواع رکوردهای DNS

در فایل‌های DNS، اطلاعات دامنه‌ها در قالب رکورد ذخیره می‌شوند. مهم‌ترین رکوردها:

A Record

دامنه را به IP ورژن ۴ متصل می‌کند:

 
example.com → 192.168.1.1

AAAA Record

نسخه IPv6 رکورد A است.

CNAME

دامنه را به دامنه دیگر اشاره می‌دهد:

 
blog.example.com → example.com

MX Record

برای ایمیل استفاده می‌شود. تعیین می‌کند ایمیل به کدام سرور ارسال شود.

TXT Record

برای تأیید مالکیت دامنه، SPF، DKIM و احراز سرویس‌ها استفاده می‌شود.

NS Record

سرورهای معتبر دامنه را معرفی می‌کند.

انواع DNS Serverها

1. Recursive Resolver

درخواست کاربر را دنبال می‌کند و پاسخ نهایی را برمی‌گرداند.

2. Root Server

در سطح بالاترین نقطه DNS قرار دارد.

3. TLD Server

نماینده دامنه‌های سطح بالا مثل .com یا .ir

4. Authoritative Server

سرور نهایی پاسخ رسمی دامنه است.

کش DNS چیست؟

کش به معنای ذخیره‌سازی موقت پاسخ‌هاست.

مزایا:

  1. افزایش سرعت
  2. کاهش بار روی سرورها
  3. کاهش تاخیر شبکه

اما اگر داده‌ها تغییر کنند چه می‌شود؟

اینجاست که TTL (Time To Live) وارد می‌شود. TTL مشخص می‌کند هر رکورد تا چه مدت معتبر است.

 

مشکلات رایج DNS

1.دامنه باز نمی‌شود (DNS Not Resolved / NXDOMAIN)

علت‌های رایج

  1. دامنه منقضی شده

  2. Nameserver اشتباه تنظیم شده

  3. رکورد DNS حذف یا اشتباه است

  4. دامنه هنوز Propagate نشده

راه‌حل

  1. بررسی تاریخ انقضای دامنه

  2. چک کردن Nameserver ها در رجیسترار

  3. بررسی رکوردها در DNS Manager

  4. صبر تا 24 ساعت برای انتشار تغییرات

2.سایت در بعضی جاها باز می‌شود، بعضی جاها نه

  1. DNS Propagation هنوز کامل نشده

  2. اختلاف سرورهای DNS در نقاط مختلف

راه‌حل

  1. صبر 4 تا 24 ساعت

  2. تست با DNS های عمومی (مثل Google DNS: 8.8.8.8)

3.سایت خیلی کند باز می‌شود

علت

  1. DNS Server ضعیف یا شلوغ

  2. TTL خیلی بالا یا پایین

  3. هاست DNS کیفیت ندارد

راه‌حل

  1. تغییر به DNS سریع‌تر (Cloudflare, Google)

  2. تنظیم TTL استاندارد

4.ایمیل کار نمی‌کند (MX Record اشتباه)

علت

  1. رکورد MX غلط یا حذف شده

  2. اولویت‌ها اشتباه تنظیم شده

راه‌حل

  1. بررسی رکورد MX

  2. تنظیم Priority صحیح

  3. تست با ابزارهای DNS

جمع‌بندی کوتاه و حرفه‌ای

DNS:

  1. مانند دفترچه تلفن اینترنت است

  2. اینترنت بدون آن فلج است

  3. تمام ارتباطات آنلاین به آن وابسته‌اند

  4. نقش حیاتی در عملکرد و امنیت دارد

به همین خاطر به DNS می‌گویند:

ستون فقرات اینترنت